HARİTA BİLGİSİ VE DOĞADA HARİTA KULLANIMI
GİRİŞ
Araştırmamızın ilk bölümünde pusula kullanma ve doğada yön bulma üzerinde duruldu. İlk bölümde konu tamamen haritaya sahip olmadığımız koşullarda ele alındı. Çünkü ülkemizde doğa insanlarının kullanımına açık, uygun ölçekli haritalar bulunmamaktadır. ( Örneğin 1 / 25.000 ) Bu tür haritalar ülkemizde daha çok askeri amaçlı olarak üretilmekte ve sivil kullanıma sunulmamaktadır.
Bu bölümde bir şekilde bu tür haritalara sahip olduğumuz varsayımında nasıl yararlanabileceğimiz anlatılacaktır. Ancak böyle bir haritamız olmasa bile, haritalar hakkında genel bir bilgiye sahip olmak ve kullanmasını bilmek , gene de doğa insanları, dağcılar, mağaracılar ve gezginler için bir gerekliliktir.
HARİTA NEDİR ?
Yeryüzünün belli bir parçasının coğrafi özelliklerini, belli ölçekler kullanarak matematiksel olarak küçültüp, üzerine özel işaretler ekleyerek düz bir yüzey üzerine çizilmesi ile elde edilen grafiksel gösterime harita adı verilmektedir.
Yapılış amaçlarına göre deniz haritaları, hidrografi haritaları, hava haritaları, jeolojik haritalar gibi bir çok çeşidi bulunmaktadır. Doğa insanları tarafından kullanılan haritalar, yeryüzü özelliklerini gösteren, bir takım eş yükselti eğrileri ve işaretler yardımı ile içinde bulunulan arazi parçasının doğal yapısını tanımamıza yardımcı olacak şekilde hazırlanmış topografik haritalardır.
HARİTALARIN HAZIRLANMASI
Bir haritanın hazırlanması, haritası çıkartılacak bölge üzerinde yapılan çeşitli ölçüm ve araştırmalara dayanmaktadır. Harita, plan ya da kroki çıkartılması işi ile uğraşan bilime Kartografya ( Haritacılık ) denmektedir.
Son yıllarda haritacılık çalışmaları daha çok hava fotoğraflarına dayalı olarak yürütülmektedir. Optik alandaki gelişmeler, elektronik uzaklık ölçüm aletleri, GPS ve bilgisayar kullanımı da hazırlanan haritaların güvenilirliğini artırıcı etki yapmıştır.
ÖLÇEK NEDİR ?
Harita yapılırken ilk iş, haritası yapılacak bölgenin gerçeğe göre ne oranda küçültüleceğine karar vermektir. Bu iş için belirlenen orana ölçek denir. Özetle, harita üzerindeki uzaklık ile doğadaki gerçek uzaklık arasındaki oran, haritanın ölçeğidir.
Her haritanın mutlaka bir ölçeği bulunur. Bu ölçek haritanın altında yazılıdır. Harita ölçeği genellikle kesirli ya da oranlı bir rakam olarak belirtilmektedir. 1 / 100.000 ya da 1 : 100.000 gibi. Kesirli ya da oranlı ölçeklerin yanı sıra, grafik ölçek olarak adlandırılan, bir doğru parçası üzerinde bölümlere ayrılmış şekilde gösterilen ölçekler de bulunmaktadır.
Kesirli ya da oranlı ölçeklerde, kesrin paydası büyüdükçe, haritanın gösterdiği ayrıntı azalır. Farklı bir söyleyişle kesrinin paydası küçük olan haritalar daha fazla ayrıntıya sahiptirler.
Örneğin, 1 / 100.000 ölçekli bir haritanın anlamı, harita üzerindeki 1 santimetrenin gerçekte 100.000 santimetre ( 1000 m. ) olduğudur. 1 / 50.000 ölçekli bir haritada ise, 1 cm = 50.000 cm ( 500 m. ) dir. Özetle daha ayrıntılı bir harita istiyorsak, paydasında yazan rakamı daha küçük bir harita tercih etmemiz gerekecektir.
Dağcılar ya da doğa ile uğraşan insanlar tarafından tercih edilen haritalar, 1 / 50.000 veya 1 / 25.000 ölçekli haritalardır. Bu tür haritalarda doğada bizlere lazım olabilecek bir çok ayrıntıyı bulabiliriz. Özel olarak hazırlanan orienteering haritaları ise, 1 / 15.000 veya 1 / 10.000 ölçekli olmakta ve daha çok ayrıntıyı barındırmaktadır. Örneğin arazi üzerindeki bir dikenli tel bile bu haritalarda belirtilmektedir.
Burada karıştırılan ve genellikle yanlış kullanılan bir kavrama da kısaca yer vermek istiyorum. Paydasında yazan rakam küçük olan bir harita, "küçük ölçekli" bir harita değildir. Tersine büyük ölçekli bir haritadır. Paydasında yazan rakamın küçük olmasına bakarak haritayı küçük ölçekli olarak adlandırmak yanlış bir tanımlamadır. Çünkü paydada yazan rakam, küçüldükçe aslında haritanın ölçeği büyümektedir.
NEREDEN HARİTA SATIN ALABİLİRİZ ?
Ülkemizde Cumhuriyet sonrası 1925 yılında kurulan Harita Genel Müdürlüğü, ülke çapında harita hazırlanması işi ile uğraşmaktadır. MSB'na bağlı askeri bir birim olarak çalışan bu kurum, 1983 yılında Harita Genel Komutanlığı adını alarak çalışmalarını sürdürmektedir. Komutanlığın karargahı ve harita satış yeri Cebeci / Ankara adresindedir.
Bu kurumun yanı sıra, Köy Hizmetleri, Orman Genel Müdürlüğü, MTA, DSİ gibi kurumlar da kendi alanlarında haritalar üretmekte ve hatta satışa da sunmaktadırlar. Harita Genel Komutanlığı'nın hazırlayıp satışa sunduğu bir çok harita bulunmaktadır. Bu haritalar içersinde satışına izin verilen, ölçeğinin paydası en küçük topografik harita ( en büyük ölçekli harita ) 1973 yılı yapımı olup, 1 / 250.000 ölçeğe sahiptir. Bu ölçekteki bir Türkiye haritası, 46 x 53 cm. ebadında toplam 71 paftadan oluşmaktadır. Bir paftasının bugünkü fiyatı 5.500.000 liradır. ( yaklaşık 8 $ )
Satışına izin verilmeyen ve "Hizmete Özel" statüsünde yer alan 1 / 25.000 ölçekli Türkiye haritası ise 51 x 69 cm ebadında yaklaşık 7000 paftadan meydana gelmektedir.
HARİTA ÜZERİNDE KULLANILAN İŞARETLER
Kullanıcıların haritayı daha kolay anlayabilmesi için harita üzerinde bir takım semboller ve işaretler kullanılmaktadır. Bunların tümüne Konvansiyonel işaretler adı verilmektedir. Bu semboller uluslar arası bir harita dilinin oluşturulabilmesi amacı ile standartlaştırılmaya çalışılmaktadır.
Bütün haritaların altında ya da yanında bu sembollerin açıklamaları bulunmaktadır. Bu bakımdan bunları ezberlemeye gerek yoktur. Ancak, bazı çok kullanılan işaretleri tanımak harita okuma sırasında sürat ve kolaylık getirecektir.
HARİTA YORUMLAMA
Topografik bir haritaya baktığınızda, sadece haritaya bakarak bölgeyi kafanızda canlandırabiliyorsanız, ya da başka bir değişle haritaya bakarak arazinin yapısını kafanızda üç boyutlu olarak oluşturabiliyorsanız, haritayı yorumlama yeteneğiniz var demektir. Harita yorumlama yeteneği, zaman içinde geliştirilebilecek bir özellik olup, doğada yön bulma konusunda pratik bir beceri ve doğru tahmin olanağı yaratmasının yanı sıra doğada daha iyi ve doğru rota seçimi yapmamızı da sağlayacaktır.
Haritayı yorumlayabilmek için, harita üzerinde bulunan eş yükselti çizgilerini kullanırız. Bunlar harita üzerinde eşit yükseklikteki noktaları birleştiren kontur çizgileridir. Genellikle kahverenginde çizilirler ve beş çizgide bir daha koyu olurlar. Belirli aralıklarla, bu çizgilerin yükseklikleri üzerlerine yazılır. Bir dağa baktığımızı düşünelim, eş yükselti çizgilerinin şekli dağın şeklini bize gösterirken, çizgilerin yoğunluğu ise eğim hakkında bilgi verir.
Topografik bir haritayı incelediğimizde, hafif eğim, dik eğim, çukur, uçurum, tepe, vadi, sırt, boyun, zirve, çöküntü alan, dere yatağı gibi sık karşılaştığımız arazi yapılarını hemen tanıyabilmek harita yorumlamanın püf noktalarıdır. ( Elimizde harita olmadığı için bu yapıların tanıtımına şimdilik girmiyorum )
HARİTAYI YÖNÜNE KOYMAK
Bir topografik haritayı yorumlayabilmek için, ilk önce harita üzerindeki ayrıntılar ile, arazi üzerindeki ayrıntıların birbirine uydurulması gerekmektedir. Bunu yapmaksak haritayı okumakta güçlük çekeriz. Özetle harita yorumlamanın ilk adımı, haritayı yönüne koyma ile başlar. Haritayı yönüne koymak, harita yatay konumda iken haritanın kuzeyi ile gerçek kuzeyi çakıştırmak demektir. Böylece haritadaki şekiller, arazi ile birebir eşleşmiş olur.
Haritayı yönüne koymak için en uygun yol pusula kullanmaktır. Ancak pusulamız yoksa, arazideki bir takım özellikler kullanılarak da harita yönüne koyulabilir.
PUSULA KULLANARAK HARİTAYI YÖNÜNE KOYMAK
1- Haritanızı düz bir zemin üzerine yatay olarak yerleştirin
2- Pusulanızı haritanın üzerine bırakın ve bir elinizle kıpırdamaması için hafifçe tutun.
3- Pusula ibresi kuzey ucu ile, haritanızın kuzey - güney çizgileri ( boylam çizgileri ) birbirine teğet olana kadar, pusulanızı kıpırdatmaksızın haritanızı yavaşça çevirin
4- İstenilen konum elde edildiği anda, haritanız yönüne koyulmuş demektir.
ARAZİDEN YARARLANARAK HARİTAYI YÖNÜNE KOYMAK
Pusulanız yok, ancak farklı yöntemlerle yönleri belirleyebiliyorsanız, kuzeyi belirleyin ve haritanızın kuzeyini ( Bir haritanın üst tarafı her zaman kuzey yönünü gösterir ) belirlediğiniz kuzeye doğru çevirin. Haritanız yönüne koyulmuş olur. Eğer yönleri belirleyemiyorsanız, izleyebileceğiniz iki yol vardır.
1- Haritada gördüğünüz karayolu, demiryolu, telefon hattı, enerji hattı, gibi düz çizgi ile belirtilen bir işaretten yaralanabilirsiniz. Haritada gördüğünüz bu hattı arazide bulup, haritayı buna paralel konuma getirirseniz işlem kabaca tamamdır.
2- Böyle bir hat yoksa o zaman arazideki gördüğünüz ve bildiğiniz bir noktayı kullanabilirsiniz. Ancak bu yöntemi kullanabilmek için harita üzerinde hangi noktada bulunduğunuzu da biliyor olmamız gerekir.
a) Bulunduğunuz nokta ile belirlediğiniz noktayı harita üzerinde bir çizgi ile birleştirin.
b) Sonra bu çizgi, arazide belirlediğiniz noktayı gösterene kadar haritayı döndürün
c) Haritada bulunduğunuz nokta - Haritada belirlediğiniz nokta - Belirlediğiniz noktanın arazideki görüntüsü aynı hat üzerinde ise kabaca harita yönüne koyulmuş demektir.
HARİTADA UZAKLIK HESAPLAMAK
Bunun için bir cetvele ihtiyacımız vardır. Çoğu pusulanın kenarında bu iş için kullanabileceğimiz bir cetvel bulunmaktadır. Arasındaki uzaklığı hesaplamak istediğimiz iki nokta arası cetvelle ölçülür. Bulunan rakam harita ölçeği ile kıyaslanarak uzaklık hesaplanır. Örneğin, harita üzerinde arasındaki uzaklığı hesaplayacağınız iki nokta belirleyin. Bunlara A ve B noktaları diyelim. A ve B noktaları arasına cetvelinizi yerleştirerek düz bir çizgi çizin. Daha sonra bu çizginin uzunluğunu ölçün. AB arasının 7 cm olduğunu varsayalım. Haritanızın ölçeği 1 / 50.000 ise, 1 cm = 500 m.dir. AB arası 7 cm. olduğuna göre, AB = (7 x 500) = 3.500 m. bulunur.
Haritanızın ölçeği, 1 / 25.000 olsaydı aynı uzaklık 7 x 250 = 1750 m. olacaktı.
Burada dikkat edilmesi gereken şey hesaplanan uzaklığın, kuş uçuşu olarak hesaplandığıdır. Eğer haritada çizdiğimiz çizgi üzerinde düz olarak ilerlememize bir engel yoksa, sorun yoktur ölçülen uzaklık yürünecek uzaklıkla aynıdır.
Aksi durumlarda ( doğada genellikle aksi durum geçerlidir ) bu yöntemle hesaplanan uzaklık bize sadece bir fikir verebilir. Arazi koşullarında kuş uçuşu gidilmediği durumlarda uzaklığın doğru olarak hesaplanabilmesi için bir takım farklı yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden kısaca bahsedeceğim.
1) İP SERME YÖNTEMİ
Haritada iki köy arasındaki kıvrılarak giden bir yolun uzunluğunu hesaplamak istediğimizde, harita üzerinde iki köyü birleştiren yolun üzerine, yol ile birebir örtüşecek şekilde ince bir ip serilir. Sonra bu ip açılıp ölçülür ve bulunan değer harita ölçeği ile kıyaslanarak gerçek uzunluk hesaplanır.
2) PENÇE İLE HESAPLAMA
"Pençe" tabir edilen ve bu iş için üretilmiş özel bir alet bulunmaktadır. Aletin özelliği, geniş ve dar aralıklardan oluşmasıdır. Kıvrılarak giden yol pençe ile ölçülür ve kaç tane geniş aralık, kaç tane dar aralık geldiği hesaplanır. Geniş ve dar aralıkların kaç santime karşılık geldikleri bellidir. Buna göre uzaklık değeri bulunur ve harita ölçeği ile kıyaslanarak gerçek uzunluk hesaplanır.
HARİTANIZA BAKARAK KOORDİNATLARINIZI HESAPLAYABİLİRSİNİZ
Doğada kaybolduğunuzu ya da bir kaza geçirdiğinizi varsayalım. Telsiz ya da cep telefonu aracılığı ile yarım ekiplerine ulaşabilirsiniz. Ancak yardım ekiplerinin size ulaşabilmesi için onlara nerede bulunduğunuzu tam olarak anlatabilmeniz gerekir. Çeşitli şekillerde bulunduğunuz yeri tarif edebilirsiniz ama aslında bunun en sağlıklı yolu, bulunduğunuz noktanın koordinatları onlara verebilmektir. GPS sahibi iseniz bu çok kolaydır.
Koordinatlarınızı hemen görebilirsiniz. Değilseniz üzülmeyin haritanıza bakarak da koordinatlarınızı hesaplayabilirsiniz.
Harita üzerinde bulunduğumuz noktayı rakamsal olarak belirleyebilmek için kareleme yöntemi kullanılır. Haritalar, haritayı doğu-batı ve kuzey-güney ( grid çizgileri ) doğrultularda kesen çizgilerle karelenmiştir. Her çizginin bir numarası bulunur. Bu numaraları kullanarak yerimizi tarif ederiz. ( Burada bir dip not olarak şu bilgiyi vermekte yarar var, her haritada ölçek ne olursa olsun, her bir kare = 1 km2 dir. )
KARELEME YÖNTEMİ NEDİR ?
İzlenecek yöntem şu şekildedir. Önce harita üzerinde bulunduğumuz noktayı işaretleriz. Daha sonra bu noktanın haritanın hangi karesine denk geldiğine bakarız. Bulunduğumuz noktanın 38 yatay, 50 dikey çizgilerinin kesişerek oluşturduğu bir kare içinde olduğunu varsayalım. Kareleme yöntemi, bu karenin hem yatay hem dikey çizgisinin 10 eşit parçaya bölünmesi esasına dayanır. 1 / 50.000 ölçekli bir haritada çalışıyorsak bölme aralıkları 2 mm. 1 / 25.000 ölçekli bir haritada çalışıyorsak bölme aralıkları 4 mm. dir.
Daha sonra harita üzerinde bulunduğumuz noktadan yatay ve dikey çizgilere dik gelecek şekilde birer çizgi çekeriz. Çektiğimiz çizgiler, 10'a böldüğümüz alanlarda hangi rakama karşılık geliyorsa bu rakamları kullanırız. Bu rakamların yatay çizgide 9, dikey çizgide 7 olduğunu düşünelim. 9 ve 7 rakamı oluşturacağımız 6 haneli koordinat değerimizin üçüncü ve sonuncu rakamlarını oluşturacaktır.
Koordinatımızı belirleyebilmek için, kareyi oluşturan rakamları önce yatay çizgi değeri, sonra dikey çizgi değeri gelecek şekilde arka arkaya yazarız ve 3850 rakamını elde ederiz. Üçüncü rakam olarak belirlediğimiz 9 ve sonuncu rakam olarak belirlediğimiz 7 rakamını da yerlerine koyarsak, 389507 rakamını elde ederiz. Bu 6 haneli rakam, bizim harita üzerinde bulunduğumuz noktanın koordinatıdır. Bu koordinatları verdiğimizde bizi arayanlar elleri ile koymuş gibi bulabilirler.
PUSULAMIZIN ROAMERİNİ KULLANARAK KOORDİNAT HESAPLAMAK
Eğer roameri bulunan bir pusula kullanıyorsak ( şekil 2 deki pusula gibi ) koordinatlarımızı hesaplayabilmek daha kolaydır. Çünkü bu durumda, yatay ve dikey çizgileri 10 eşit parçaya bölmek gibi bir işlem yapmamıza gerek yoktur. Pusulanın roameri, bu işlemi basit bir şekilde yapabilmemiz için çeşitli bölünümlere sahiptir. Pusula üzerinde 1 / 50.000 ve 1 / 25.000 ölçekli haritalarda kullanılmak üzere iki roamer bulunmaktadır. Haritamızın ölçeğine göre kullanacağımız roameri seçeriz.
İlk iş olarak harita üzerinde bulunduğumuz noktayı işaretleriz. Daha sonra roamerimizin köşesini bu noktaya yerleştiririz. İçinde bulunulan karenin roameri kestiği noktalar, koordinat sayımızın üçüncü ve sonuncu rakamlarıdır. Bundan sonra izlenecek yol, yukarda anlatılanın aynıdır.
PUSULANIZIN ROAMERİNİ KULLANARAK UZAKLIK HESAPLAMAK
Cetvel kullanarak harita üzerinde nasıl uzaklık hesaplandığını anlatmıştık. Burada cetvel yerine roamerin cetveli kullanılır. Roamer cetvelinin kullanılmasının amacı daha kolay hesap yapabilmek içindir. Roamer cetvelinde her birim, 100 m. dir.
HARİTADAN PUSULAYA İSTİKAMET AÇISI ALMAK
Harita ve pusulanın birlikte en yaygın kullanım şekli budur. Doğada elimizde haritamız varsa, haritaya bakar ve belirlediğimiz bir noktadan ( bu genellikle bulunduğumuz noktadır ) başka bir noktaya gitmeyi planlarız. Bu işlemi yaparken haritadan pusulaya istikamet açısı almamız gerekir. Ayrıca görüş mesafesinin düşük olduğu alanlarda yol alırken de bu yöntem oldukça kullanışlıdır.
Yapılacak işlemler şu şekildedir.
1)Haritanızı yere paralel konumda tutun. Harita kuzeyinin nereyi gösterdiği önemli değildir. ( Ancak gene de harita ile işlem yapmadan önce haritayı yönüne koymak iyi bir alışkanlıktır ) Harita üzerinde bulunduğunuz A noktası ile gitmek istediğiniz B noktasını bir çizgi ile birleştirin.
2) Pusulanızın uzun kenarını, hareket yönü oku, B yi gösterecek şekilde, çizdiğiniz çizgiye teğet ya da paralel olacak şekilde A ile B arasına yerleştirin.
3) Pusula yuvası kuzey - güney çizgileri, haritanın kuzey - güney çizgilerine ( boylamlarına ) paralel olana kadar pusulanızın döner bileziğini çevirin.
4) Paralel konuma ulaşınca, istikamet açısı okuma çizgisinin karşısına gelen döner bilezik rakamını okuyun. Bu rakam, sizin A dan B ye ilerlerken kullanacağınız istikamet açınızdır. Bu aşamadan sonra harita ile işiniz kalmıyor, onu katlayıp çantasına koyabilirsiniz. Bundan sonra daha önceki bölüklerde anlatılan istikamet açısı takip etme yöntemlerini kullanacaksınız.
5) Pusulanızı elinize alın ve pusula yuvası kuzey - güney çizgileri ile pusula ibresi kuzey ucu birbirine paralel konuma gelene kadar pusulanızla birlikte kendi etrafınızda dönün.
6) İstenilen konuma geldikten sonra, pusula hareket yönü okunun gösterdiği yön, B ye ulaşmak için izleyeceğiniz yöndür. Ara hedefler belirleyerek yolunuza devam edebilirsiniz.
PUSULADAN HARİTAYA İSTİKAMET AÇISI ALMAK
Bir önceki aşamada yaptığımız işlemin tam tersidir. Böyle bir işlemi, doğada gözle gördüğümüz ancak haritada tam olarak belirleyemediğimiz bir noktayı saptayabilmek için kullanırız. Dağcıların sık karşılaştıkları bir durum, bir zirveye çıktıktan sonra etrafta görülen diğer zirvelerin hangileri olduğunu tespit etmekte zorlanmaktır.
Eğer devamlı gidilen bir bölgede iseniz etraftaki diğer zirveleri zaten ezbere bilirsiniz. Ancak ilk kez gidilen bir dağda bunu belirleyebilmek o kadar kolay olmayabilir. Eğer haritayı yönüne koyarak gözle belirleme yapamıyorsanız, harita ve pusula kullanarak bu durum basit şekilde çözülebilir.
1) Pusulanız ile ilgili zirveye nişan alın.
2) Pusula yuvası kuzey - güney çizgileri ile pusula ibresi kuzey ucu birbirine paralel olana kadar döner bileziği çevirin.
3) Bu konuma gelince istikamet açısı okuma çizgisinin karşısına gelen döner bilezik değerini okuyun. Bu rakam bulunduğunuz noktadan, belirlediğiniz noktaya olan istikamet açınızdır.
4) Şimdi bu açıyı haritanıza aktarmanız gerekmektedir. Bu işlem gönye yardımı ile yapılabilir. Gönyenizi bulunduğunuz noktaya yerleştirin ve tespit ettiğiniz istikamet açısını işaretleyerek, bulunduğunuz nokta ile işaretiniz arasında bir çizgi çekin. Bu çizgi bilmek istediğiniz zirvenin üzerinden geçecektir. Ancak gönye olmaksızın da pusulanızla, pusulayı gönye gibi kullanarak işi halledebilirsiniz.
Bunun için pusulanızı haritanız üzerine öyle bir şekilde koymalısınız ki, istikamet açı değeriniz hiç bozulmadan ( pusula yuvası KG çizgileri harita grid çizgilerine paralel konumda iken ) ve pusula yön oku belirlemek istediğiniz zirveyi gösterirken, pusulanızın uzun kenarındaki cetvel, haritada bulunduğunuz noktaya teğet olsun.
5) Bu pozisyonda, haritada bulunduğunuz noktaya teğet olan pusula cetvelinden çizeceğiniz düz bir çizgi, belirlemek istediğiniz zirveden geçecektir. Böylelikle belirlediğiniz zirvenin hangisi olduğunu haritanıza bakarak tespit etmiş olursunuz.
HEDEFLEME YÖNTEMİ İLE KONUM SAPTAMAK
Elimizde harita ve pusula bulunabilir, ancak biz haritanın hangi noktasında olduğumuzu tespit edemeyebiliriz. Pusulamız aracılığı ile haritanın neresinde olduğumuzu saptamak kolaydır. Bunun için arazi üzerinde üç tane nokta saptamamız gerekmektedir. A, B ve C noktaları olarak adlandıracağımız bu noktaların pusula ile ölçeceğimiz istikamet açılarından yararlanarak bulunduğumuz yeri tespit edebiliriz. Yapılacak işlemler şöyledir.
1- Haritayı pusula yardımı ile yönüne koyunuz.
2- 180 derecelik bir yay içinde dağılacak şekilde, arazide görebildiğiniz 3 tane nokta ( zirve olabilir ) belirleyin Bunlara A, B ve C diyelim.
3- Bulunduğunuz noktadan A noktasına olan istikamet açısını ölçün.
4- Daha sonra bulduğunuz istikamet açısının, geri istikamet açısını hesaplayın ve bu açıyı kullanarak A dan geriye doğru ( bulunduğunuz noktaya doğru ) harita üzerinde bir çizgi çekin. Bu işlem, geri istikamet açısı hesaplamaksızın da yapılabilir. Bunun için pusulanızı, belirlediğiniz A noktasına koyup ( pusula yuvası KG çizgileri ile harita grid çizgileri birbirine paralel konumda olmalıdır ) pusula cetvelini kullanarak geriye doğru bir çizgi çizilir.
5- Aynı işlemleri B ve C noktası için de tekrarlayın.
6- Böylece harita üzerinde üç tane doğrultu elde etmiş olursunuz. Bu doğrultular birbirleri ile kesişerek bir nokta ya da küçük bir üçken oluşturacaklardır.
7- Haritada bulunduğunuz yer, bu noktanın üzeri ya da bu küçük üçgenin içidir.
YAZAN :
YAVUZ İŞÇEN
( ARALIK 2000 )
|